- online - Mitmachwörterbuch Wittgensteiner Platt

Suchen
Direkt zum Seiteninhalt

Hauptmenü:

I - P

Mma – Mut

ma (Hem, Rld, Odf, Rkh, Rph) -

1. man 2. mir 3. wir (unbetont). Hem.: "Dos dütt ma ned! Gäb ma dos Büch mul här. Dos wünn ma (wümma) gäre dünn." Odf: "Gäab ma mol dos Däl. Dos hon ma (homma) ned."

Maad (Bgh,Odf, Rkh, Rph) -
Magd.

Maadgrescha (Odf, Rkh, Rph) -
Marktschreier.

Maadche Pl.: Maare, Dim.: Maarascha (Bgh, Hem, Rld, Wun) Dim.: Maarelche (Wun); Mädche, Pl.: Märacha (Fdg, Odf, Rkh, Rph) –
Mädchen. Odf.: "Mer hon e klaa Mädche. Etze hon ma zwee Märacha."Wun: "Dos Maadche kann als su schee seiner Mudder haelfe!" Die Maare hun haure noch wos veer." 

mälge (Hem, Rld), mäalge, ... gemolge (Odf, Rkh, Rph) -
melken. Odf.: "Ech mäalge etze de Kieh."

Maandel, Dim.: Mändelche (Odf, Rkh, Rph) -
Mantel. Odf.: "Zik da Maandel o. Mer hänge e Mändelche drem (etwas verdecken).

Maandelsknopp (Odf, Rkh, Rph) -
Mantelknopf.

Mäarde, Mäardedoog (Odf, Rkh, Rph) ,-
Martinstag. Odf. "Off de Mäarde schee-isse de Kieh off de Häarde. (Am Martinstag scheissen die Kühe auf den Hirten, weil die Kälte zu groß wird.) 

Maare
Mädchen (Pl.), s. Maadche

Mäassabalge (Odf, Rkh, Rph) -
Messerbbalken.

mäassbar (Odf, Rkh, Rph) -
meßbar. Odf.. "Dos äas ned mäassbar."

Mäassbecha (Odf, Rkh, Rph) -
Messbecher.

Mäasddängeler (Odf, Rkh, Rph) -
Misttreter.

Mabbe (Bgh, Hem, Rld) -
Mappe

machbar (Odf, Rkh, Rph) -
machbar. 

Mache (Fdg, Hem -
Mache. "Dos aess alles nür Mache."

mache, mochde, gemochd (Bgh, Fdg, Hem) mache,..., gemöchd (Odf, Rkh, Rph)-
machen. Rld.: ech machen, dü mechsd , hä mechd, mer machen, ehr machd, se machen. Hem.: "Dü mechsd dech sufot o de Arwed! Dä hod sech dach de Lappe gemochd. Ech wäll deer glech Beene mache!" Odf.: 
"Mer mache haure mol naud. Wärem mächt ehr da naud?  Mer hon doch scho alles gemöcht. Etze mach mol vero. Du mächsd mer doch nur wos veer. Mach de Deer zu! Lossen mache! Ech losse se mache.""  

Machoard (Fdg,Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph) - 
Machart. Hem: "De Ränge sein voo de feinste Machoard."  

Madd, Mädd (Bgh), Maad (Odf, Rkh, Rph) -
Markt.Odf.: "Mer geh off’s Maad. Stenzela Maad."

Madde (Bgh) --
1. Quark. 2. Matte.

Magulwes (Alh, Bed, Bgh, Blb, Els, Rin), Magolwes ( Ban, Ebr, Fdg, Laa, Odf, Pud, Rkh, Rph, Sch, Sas), Morkulwes (Die) - 

Eichelhähervgl. Wittgenstein III, S. 317

Magolwesferrache (Odf, Rkh, Rph) -

Eichelhäher - Federchen. Odf.: "E blo - es Magolwesferrache."

Mähl (Bgh, Hem, Rld) -

Mehl.


Mähwerk (Odf, Rkh, Rph) -

Mähwerk. Odf: "Es Mähwerk äss om Trecka."


Mai (Bgh, Hem, Rld) -
Mai.

Maje (Bgh) -
Magen.

Malässe (Bgh) -
Schwierigkeit.

maladd (Bgh) -
müde, erschöpft. 

mälge, mulg, gemulge (Bgh, Hem, Rld), mäalge, ..., gemolge (Odf, Rkh, Rph)-
melken. Odf.: "Ech mäalge etze de Kieh." Bearb.: H. Parzinski, Rkh



Mälge - eemer (Hem, Rld), Mäalge-ama (Odf, Rkh, Rph) -
Melkeimer. Bearb.: H. Parzinski, Rkh

Malges/Malkes (Aue, Bgh)-

ungehobelter Kerl, Bösewicht, einer der es mit dem Gesetz nicht so genau nimmt. Aue: "Dos äss en aale Malges."  (auch: Schimpfwort)

Mälgestühl (Hem, Rld), Mäalgestuhl (Odf, Rkh, Rph) -
Melkstuhl. Bearb.: H. Parzinski

Mamme (Odf,Rkh,Rph) -
1. Odf: Mama; ein Kosename, für die Mutter. Odf: "Inse Mamme!" 2. Bgh: weibl. Brust, Brüste.

Mammelämmche (Odf, Rkh, Rph) -
ein kleines, verwöhntes Kind,; Mamalämmchen. Odf: "Du bäast e klänes Mammelämmche." 

manchmul (Hem, Rld), menchmol (Odf,Rkh,Rph) -
manchmal.Odf.: "Ech sei doch wie menchmol bei deer gwerst."

Mandel (Bgh) -
Mantel.

Mann, Dim.: Männche (Bgh, Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph), Pl.: Manna/ Manner (Bgh, Hem, Rld), Pl.:Männer (Fdg), Pl.: Mannslaire (allg.) Mannsleure (Odf, Rkh, Rph) Mann. Odf.: "De sted sein Mann."

Männachor (Odf, Rkh, Rph) -
Männerchor.

Männasache (Odf, Rkh, Rph) -
Männersache. Odf.: "Dos äas Männasache.

Mannesaaler Odf, Rkh, Rph) - 
Mannesalter. Odf.: "Dä äas em rechdeje Mannesaaler."

Männche, Pl.: Männcha (Odf, Rkh, Rph) -
Männchen. Odf.: "De mächt Männcha."

Mannsbeld (Odf, Rkh, Rph) -
Mannsbild.

Mannschoft (Odf, Rkh, Rph) 
Mannschaft.

Mannweib (Odf, Rkh, Rph) -
Mannweib.

Mänonge (Odf. Rkh, Rkp) -
Meinung. Odf.: "Dos äas mei Mänonge. De kriet glech mol de Mänonge gesäd."

Mansch, Pl.: Mansche (Bgh, Fdg, Hem), Mänsch, Dim.: Mänschelche (Fdg, Odf, Rkh, Rph) m.-
Mensch. "en/da Mansch" m. ( ein/der Mensch). Hem: "Ech deet mul gäre wesse, wos die Mansche vo mer wünn." Odf.: "Dos ärren schlächte Mänsch. Do sei veel Mänsche. Dos kläne Mänschelche."

Mansch Pl.: Manscher (Bgh, Hem), Mänsch (Fdg) n. -
e/ dos Mansch = ein/das Mensch (abschätzig für Frau.) Bgh: "E Mansch hon." (Eine Geliebte haben.) Fdg.: Doas geacke Mänsch sprengd de Mannskearle off de Röcke. Doas v'rröckte Mänsch."

Mänscheaffe (Odf, Rkh, Rph) -
Menschenaffe.

mänschlech (Odf, Rkh, Rph) -
menschlich.

Mannschoft (Odf, Rkh, Rph) -
Mannschaft.

Mannskarle, Pl.: Mannslaire (Bgh, Hem), Mannskerle, Pl.: de Manskerle (Odf, Rkh,Rph) -
Mann

March (Bgh) -
Meerettich.

Märche, Pl.: Märcha (Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph) –
Märchen. Odf.: "Vazäahl ma doch kaa Märcha."

Märchebuch (Odf, Rkh, Rph) -
Märchenbuch.

Märchewaald (Odf, Rkh, Rph)
Märchenwald. Odf.: "De Kerne winn een Märchewaald."

Märechesnome (Odf, Rkh, Rph) -
Mädchenname.Odf.: "Etze gä ma derm en scheene Märechesnome."

Märdde(dog) (Odf, Rkh, Rph) -
Martinstag.Odf. "Off de Mäarde schee-isse de Kieh off de Häarde."

Märachesnome (ODf Rkh, Rph)
Mädchenname. Odf.: "Ech hon mein Märachesnome bei da Hochzeit valoorn."

Marevadda (Bgh) -
Junge, der nur mit Mädchen spielt.

Marktdog (Odf, Rkh, Rph) -
Markttag.

marmelich (Bgh) -
mürbe, bröselich.

marure (Bgh) -
zerbrochen.

Marz (Bgh), Mazz (Hem, Rld) -
März.

Mässa (Bgh, Hem); Measser (Fdg) -
Messer. "Fdg: "Doas steatt of d's Meassersch Schneire." (Chr. Hackler)

Mäsd/Mäst
(Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rph), Mäasd (Odf, Rkh, Rph) –
Mist. Odf: "Mer musse da Mäast fohrn. Du schwätz leura Mäasd." Bearb.:H. Parzinski, Rkh

Mäsdbiene (Hem), Mäastbiene (Odf, Rkh. Rph) - 
Mistbiene. Odf: "Du Mäastbiene!" (Schimpfwort) Bearb.:H. Parzinski, Rkh

Mäsdbock/ Mäastbock (Hem, Odf, Rkh, Rph) -
Mistbock.
Odf: "Du Mäastbock.!" (Schimpfwort) Bearb.:H. Parzinski, Rkh

maßrejeln (Odf, Rkh, Rph) -
maßregeln. Odf.: "Dech muss ech maßrejeln." 

Mäsdbrie (Bgh, Hem) -  
Jauche.

mäsde ... (Odf, Rkh, Rph)
meiste.Odf.: "Ech hon de mäsde Zeit." Auch: merschdeBearb.: H. Parzinski, Rkh

mäsdens (Odf, Rkh, Rph) -
meistens. Odf.: "Mäsdens kemmt da Vastaand bei derm ze speere." Bearb.: H. Parzinski, Rkh

Mäsdflijje (Hem), Mäasdflijje (Fdg, Odf, Rkh, Rph) –
Mistfliege. Bearb.:H. Parzinski, Rkh

Mäsdgawwel (Hem), Mäasdgowwel (Odf, Rkh, Rph) -
Mistgabel. Bearb.:H. Parzinski, Rkh

Mäsdhöf (Hem), Mäasdhäf, Dim.: Mäasdhäfche (Odf, Rkh, Rpph) - 

Misthaufen. Bearb.:H. Parzinski, Rkh

Mäasdkäfer/ Measdkäfer (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -

Mistkäfer.

Mäsdpe-ife (Hem) –
Mistpfeife. (Schimpfwort)

Mäsdstrawer (Hem), Mäasdstreuer  (Odf, Rkh, Rph) -
Miststreuer. Bearb.:H. Parzinski, Rkh

Mäsdwaaje (Hem), Mäasdwaje (Odf, Rkh, Rph) -
Mistwagen.Bearb.:H. Parzinski, Rkh


maßlos (Odf, Rkh, Rph) -

maßlos. Odf.: "Du bäasd maßlos frech."


maßregeln (Odf, Rkh, Rph) -

maßregeln. Odf.: "Dech muss ech maßrejeln."


Mässa (Bgh, Hem, Rld), Mäassa, Pl.: Mäassan (Odf, Rkh, Rph) -

Messer. Odf.: "Die ginge med Mäassan offenanner."


mässe, mesd, gemässe (Bgh, Hem), mäasse (Odf, Rkh, Rph) -
messen. Odf.: "D
e hött falsch gemäasse. De messt imma falsch. Med derm wäall ech mech ned mäasse.


messen: Odf,Rkh, Rph, maeasse, dae Platz aeas scho vamaeasse, der Platz ist schon vermessen, de hoett falsch gemaeasse, der hat falsch gemessen, mehr winns nomol derchmaeasse, wir wollen es nochmal durchmessen, de messt imma falsch, der misst immer falsch, dos aeas nett maeassbar, das ist nicht messbar, Maeassbecha, Messbecher, met derm waeall ech mech nett maeasse, mit dem will ich mich nicht messen, dae aeas so vamaeasse, der ist so vermessen, Derchmaeasa, Durchmesser,


Matzga (Bgh) -

Metzger.


Maul, Dim.: Mäulche (Alh, Bgh, Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rph, Wun), Pl.: Mailer (Hem, Wun) - 

Maul, MundBgh: "Immed's Maul gunn." (Jemand das Maul gönnen.) Hem:"Haal’s Maul,!" Odf, Rkh, Rph: "De hött e großes Maul. De päckt’s Maul so voll." (Er ist ein Angeber.)  Ech wäell ma ned es Maul vabrie. (Nicht’s  falsches, unpässliches sagen.)  Dä päckt kaa Blood fersch Maul. (Er spricht aus was er denkt.) Derm wird da Brei ems Maul geschmäart. (Der wird verwöhnt.) De re-ißt’s Maul bess hernne gäje off.  Mach’s Maul zu, es zieht. Derm hon se en Maulkorb vabasst. Maul ned immer ewwa alles. Hä mault ewwa jedes Däl. De fährt ma imma ewwasch Maul. Haal dei aales Maul. Machs Maul off.  Fdg: "Deer steatt d's Maul ner a Minutte stell. Ech schlo d'r off's Maul, däss de Zäh em Aasch wackeln. Du höst dei Maul wöll em Deschkaste gelosse. Höt deer dei Moddder d's Maul zugebonne? Du höst dei Maul om Erlekrappe hänke gelosse. Haal endich dei schlächtes Maul. Der lött sei Maul bärr off's öngerschte Knäpploch hänke. Re-iss dei Maul noch we-irer off. " Wun: "Hä sall emoo ds Maul ned su weit uffreyße!"  


maule (Odf, Rkh, Rkp) -

maulen. Odf.: "Du maulst ewwa jedes Däl."


Maulesel (Odf, Rkh, Rkp) -

Maulesel. 

maulfaul (Fdg, Odf, Rkh, Rph) - 

maulfaul. Odf, Rkh, Rph: "De äas so maulfaul.  Sei ned so maulfaul."Bearb.: H. Parzinski, Rkh


Maulkorb (Odf, Rkh, Rkp) -

Maulkorb.


Maulwoarf (Bgh, Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph)– 

Maulwurf. Odf, Rkh, Rph: "Dos ärren Maulwoarf." (Das ist ein Maulwurf - ein Verräter.) Bearb.: H. Parinski, Rkh

Maulwoarfshebbel (Fdg, Hem), Maulwoarfshäf (Odf, Rkh, Rph) - 

Maulwurfshaufen. Bearb.: H. Parzinski Rkh


Maus, Pl.: Maise Dim.: Mäus - chen, Pl. Mäus - cha (Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rph, Rld) –
Maus. Odf.: "Inse Katze fängt veel Mäuse.Kläne Mäus-cha.


Mäusebussard (Odf, Rkh, Rkp) -

Mäusebussard.


mausedot (Odf, Rkh, Rkp) -

mausetot. Odf.: "De äas mausedot."


Mausefalle, Dim.: Mäusefällche (Hem, Odf, Rkh, Rld, Rkp) -

Mausefalle.

Mäusefänga (Odf, Rkh, Rkp) -0

Mausefänger. Odf.: "Die äas en rechteje Mäusefänga."

 

Mäuseketten (Odf, Rkh, RkP) -
Mäuseköttelchen. (auch:Mäuseküttelchen).

Mäuseloch (Odf, Rkh, Rkp)-
Mauseloch.

Mausenäsd (Hem, Rld), Mäusenäast (Odf, Rkh, Rkp) -
Mäusenest.


mea (Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph) -

1. mir. 2. wir. Bgh: "Mea hon."


Meahl (Fdg), Mähl (Rld) – 

Mehl.

mealke, molk, gemolke
(Fdg), mälke, mulk, gemulke (Hem) - 

melken. "Hoste de Zeeje als gemulke?" 


Mealkeamer (Fdg), Määlkeemer (Rld) – 

Melkeimer.

Mealkestuhl
(Fdg), Mälkestühl (Hem) – 

Melkstuhl.

Meare, Pl.: Meare  (Bgh) - 

Möhre.


mechde
(Hem) – 

möchte.


Mechlechkeid (Odf, Rkh, Rph)-

Möglichkeit. Odf.: "Dos äss de änzeje Mechlechkeid." 


med/medd (allg.) -

mit.


Meda, Pl.: Medarn (Odf, Rkh, Rph) -
Meter. Odf.: "De höd zah Meda Holz gehölldt. Dos sei Medarn vo Stoff.  Die hoette all offgemetard.

  

medahoch (Hem), medahoje (Odf, Rkh, Rph) -

meterhohe. Odf.: "Die meterhoje Haeje."


medalaang (Odf, Rkh, Rph) -

meterlang. Odf.: "Dos sei medalaange offge-errade Reih."


Medamos (Odf, Rkh, Rph) -
Metermaß,

medaweise (Odf, Rkh, Rph) -
meterweise. Odf.: "Etze hötte medaweise Holz beim Haus setze."

Medawoar (Odf, Rkh, Rph) - 
Meterware.

Medde (Bgh, Hem, Rld, Odf, Rkh, Rph) -
Mitte.

Meddellaala (Odf, Rkh, Rph) -
Mittelalter. Odf.: "Mer sei doch ned mieh em Meddelaala."

Meddelförnga (Odf, Rkh, Rph) -
Mittelfinger. 

meddelgroß (Odf, Rkh, Rph) -
mittelgroß.

Meddellinie (Odf, Rkh, Rph) -
Mittellinie.

Meddelpunkt (Odf, Rkh, Rph) -
Mittelpunkt. Odf. "De wäall immer em Meddelpunkt steh."

Meddogspause (Odf, Rkh, Rph) -
Mittagspause

Megges/ Meckes, Pl.: Meggessa/Meckesser (Ban, Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rkp) - 

etwa: Herumtreiber, Raufbold (Schimpfwort), eine durchtriebene, hinterlistige, bösartige männliche Person. Nennt man einen Jungen "Meckes," so meint man ein wildes, manchmal raffiniertes, zu Streichen aufgelegtes Kind. (So auch: Wolfgang Eckel, Gemorje Hennerland, o.J. datiert 11.12.2007, Internet). Odf.: Med derm Meckes wäall ech naud ze du hon. Aaler Meckes!" Fdg.: "Se schlo sech wie de Meggeser."

 (Schimpfwort)


Meggesbande (Fdg)–

Meckesbande.


meggesech/meckesech (Odf, Rkh, Rkp) -

meckesisch, wie ein Meckes. Odf.: "De aeas so meckesech zu mehr." 


Meggesmansch/Meckesmansch, Pl.: Meckesmanscher (Hem) - 

Etwa: durchtriebene, hinterlistige, bösartige Weibsperson (Schimpfwort)


meddäle/ meddeele (Fdg, Hem),  meddän (Odf, Rkh, Rph) -

mitteilen. Odf.: "Ech hat dasch doch metgedält. Du dälst ma dos awwa med."

Meddewoche (Odf, Rkh, Rph)
Mittwoch. Odf.: De Meddewoche sall’s Raa gäh.

meddwochs (Odf, Rkh, Rph) -
mittwochs. Odf.: Meddwochs äas immer Marktdog."

medfoahrn (Odf, Rkh, Rph) -
mitfahren. Bearbeiterin:Herta Parzinski, Rkh

Meddel, Pl.: Medden, Dim.: Meddelcha (Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph) -
Mittel. Odf.: "Es wird Meddel on Weje gä. Die Medden häalfe ned mieh. Es ged äach noch annere Meddelcha."

Meddelsmann (Odf, Rkh, Rph) -
Mittelsmann. 

Medsprocherächd (Odf, Rkh, ph) -
Mitspracherecht. Odf.: "Doas äas me Medsprocherächd."


meeh/meh (Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rph) -
mähen. Odf: "Mer hon haure de Wesse gemeehrt. Ech meeh med da Säse." 

meeglich (Bgh), mejelech/mechlech (Odf, Rkh, Rph)-
möglich. Odf.: "Es äas doch ned mejelech. Mach’s mechlech. Dos äs de änzeje Mechlechkeit."

Mechlechsde n. (Odf, Rkh, Rph) -
Möglichste. Odf.: "Ech du mei Mechlechsdes."

Meeje (Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph) -
Mühe. Bgh: "Sech Meeje gäwe." Odf.: "Gä
ab da kaa Meeje. Du gesst da äach kaa Meje. Ohne Meeje hött ma naud."

meejelos (Odf, Rkh, Rph) 
mühelos. Odf.: "Dä äas meejelos em Gaang." (Am arbeiten)

menn (Bgh, Hem, Rld), män (Odf, Rkh, Rph) – 
meinen. Odf.: "Ech män dos ned so. Wie mänsd du dos da? Ech hon dos so gemänd.  Ech män dos annaschda. Dos woar doch ned so gemänd. 

meeh (Hem, Rld, Odf, Rkh, Rph) -
mähen.  Odf.: "Mer hon haure de Wesse gemeehrt. Es äas alles obgemeehrt. Ech meeh med da Säse."

Mähwerk (Odf, Rkh, Rph) -
Mähwerk. Odf.: "Es Mähwerk äas om Trecka."

Meddewuche (Bgh, Hem, Rld) -
Mittwoch.

Meere, Pl.: Meere (Hem, Rld), Meer, Pl.: Meern (Odf, Rkh, Rph) -
Möhre. Odf.:"Ech hon de Meern geseert. Haure geds Meern on Arwese."

Meehrnkraut (Odf, Rkh, Rph) -
Möhrenkraut.

Meernsalod  (Odf, Rkh, Rph) -
Möhrensalat

meschugge (Fdg) -
Fdg.: Du beasd je meschugge.

Meesda (Bgh) - 
Meister.

meesdens (Bgh), merschdens (Hem) -
meistens.

Meewel (Bgh) -
Möbel.

meggare (Bgh) .
meckern.

Megge (Bgh) -
Mücke. 

Mehle (Bgh, Hem, Rld) -
Mühle.

Mehrel (Bgh) -
Morast.

mehrschdendeels (Bgh, Hem, Rld) -
meistenteils.

mei/ mein
mein. Possessivpronomen (besitzanzeigendes Fürwort).  Hem: mein/mei Leffel (mein Löffel) - Nominativ sing. m.; meine/ mei Gawwel (meine Gabel) - Nom. sing. f.; mei Mässer (mein Messer)- Nom. sing. n; meinem/ meim Leffel (meinem Löffel), Dat. sing. m.; meiner Gawwel (meiner Gabel) - Dat. sing. f.; meinem/meim Haus  (meinem Haus) - Dat. sing. n. (s. Grammatik)
  
Melche /Melje (Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rph, Rld) -
Milch. Bgh: "Ech hon mei Melje gegäwe." (Ich habe geleistet, was ich konnte.)

Merrel (Hem, Rld) Meddel (Odf, Rkh, Rph)-
Mittel.

merrem

Abbreviatur für: med dämm (mit Wittgensteiner Rhotazismus)


Melche
(Ban, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph), Melje (Bgh) - 

Milch. Rld:"Du hoste e Gloos decke Melche, dinne Melche, süre Melche, sisse Melche." Bgh.: "Ech hon mei Melje gegäwe. = Ich habe geleistet, was ich konnte.) "Decke Melche."



Melchgesechte (Odf, Rkh, Rkp) -

Milchgesicht. Odf.: "Du bäast e Melchgesechte." Bearb.: H. Parzinki, Rkh


Melchkann (Odf, Rkh, Rph) -

Milchkanne. Bearb.: H. Parzinski, Rkh


Melchkuh Pl.: Melchkieh (Odf, Rkh,, Rph) -

Milchkuh. Bearb.: H. Parzinki, Rkh


Melchscheppa (Odf, Rkh, Rkp) -

Milchschöpfer.


Melchsoppe (Odf, Rkh, Rph) -

Milchsuppe.

Melchworzel (Die), Melchgraud (Gkh) - Löwenzahn. s. Boddablumme, Boddabluemme, Saumalke, Summerdoahle, Summerdore, Summadoacha, Sommerdierche. vgl. Wittgenstein III, S. 312. 


Melle (Hem) Mille (Odf, Rklh, Rph)-
Gartenmelde, Melde. Odf, Rkh, Rph: "Ech hon Mille geseehrt." 
 
Mellemues
(Hem), Millemues (Odf, Rkh, Rp) -
Spinatgemüse aus Gartenmelde. Odf, Rkh, Rph: "Haure  äasse mehr Millemus." 

Mellesoome
(Hem), Millesoome (Odf, Rkh, Rph) -
Meldesamen. 


Memme (Ban) -

Euter der Kuh.

menchmol (Odf, Rkh, Rph) -

manchmal, oft. Odf.: "Ech sei doch wie menchmol bei dir gwerst." Bearb.: H. Parzinski

mer/mea (allg.) -

wir (betont). s. a. ma (unbetont)

Merel (Gkh) - 

Schlamm. Bearb.: E. Lauber, Gkh

meddän (Odf, Rkh, Rph) -

mitteilen. Odf.: "Ech hat dasch doch metgedält. Du dälst ma dos awwa med."


merschdens (Hem, Rld) -

meistens.

Mesde (Bgh, Fdg, Odf, Rkh,Rld, Rph) - 

Meßinstrument für Getreide, ein altes Getreidedemaß. Bearb.: Frank Benfer, Laa


Mesde/ Meste (Odf,Rkh,Hem, Rph) -  

Miste, Düngerstätte, Misthaufen. Ein in der Regel über den Winter gesammelter Haufen von Kuh-, Schweine und Hühnermist. Odf.: "Da deckste Bouer hött de gresste Meste. Je gresser de Meste, desto gresser da Bouer." Bearb.: H. Pazinski, Rkh


Mewel (Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph) -

Möbel. Odf.: "Dos Mewel äas vastäwed. 


Mewelhaus (Bgh, Odf, Rkh, Rph) -

Möbelhaus. Odf.: "Em Mewelhaus steh leura moderne Mewen."


mieh (Bgh, Hem Rld) -

mehr.


Miera (Bgh) -

Maurer.


Miere (Nle) -

Miete.

miere (Bgh, Hem, Nle, Odf, Rkh,  Rld Rph) -
müde.Odf.: "De guckt so miere aus de Äaje." Bgh.: "Hä äss en Miere. = Er ist nicht der Schnellste.)

Mierechkeid (Odf, Rkh, Rph) -
Müdigkeit. Odf.: "De aeas veer loira Mierechkeit scho om geewe."

Minüdde (Bgh) -
Minute.

Minze (Bgh, Hem, Rld) -
Katze.


Minzekatzje (Bgh) -

Kätzchen. Bgh: "Ech lorrn ned Minzekatzje med mer speele..." Bearb.: Jürgen Born, Bgh


mirwe (Amt, Hem, Rld) -

mürbe.


mischand

schlimm, böse. (frz. mechant, vgl. Claudi)

misrowel (Fdg)  -

mißerabel. Fdg.: "Der ear en ganz miserowele Mänsch."

missmurech (Odf, Rkh, Rph)

missmutig. Odf.: "Sei ned so mussmurech."

moan, moanse (Alh, Bgh, Bkb, Fdg, Wom), mon, monse (Hem, Rld ), morn (Odf, Rkh, Rph, Wun) - 

morgen; moanse, monse Morje - morgen frueh; moanse, monse Meddaag - morgen Mittag,; moanse, monse Owend - morgen Abend ewwermoansemeoirje, ewwermonsemorje - übermorgen früh; aber: mon, em Owend; Hem: "Mon/Morje foahre ma heeme." Bkb, Wom: "Moan fohre mer e Ürlöb. Wun: "Morn kumm ech werrer." (Chr. Homrighausen) Fdg: "Doas mach ech moan." (Das mache ich morgen. Chr. Hackler) Odf.: "Morn, morn nur ned haure, schwedze alle faule Leure." Bearb.: E. Pohl, Ebr


Moare (Alh), Mohre (Fdg), More (Gkh, Wem) -

Maden. (Auf Streifen zusammengerechtes, angehäuftes Heu: Mit Heurechen oder Heuwender wurden lange Heustreifen zusammengeschoben, um das Aufnehmenmit der Heugabel zum Erladen vorzubereiten. Gkh, Wem: "Ma wünn d's Hei off More räche."  vgl. auch keejele. Bearb.: H. Noelling, Gkh

Modder (Fdg), Modda/ Motta (Hem, Odf, Rkh, Rph), Mudda (Rld)– 

Mutter.

Moffel (Ban, Fdg) -

1. unfreundlicher, mürrischer Mensch. Fdg.: "Doas ear'n aale Moffel." 2. Ban.: "en Moffel ässe."


moffelig (Fdg) -

mürrisch. Fdg.: Hä eas so moffelig."


mogen (Odf, Rkh, Rph) -

mogeln. Odf.: Ech mogen, du mogelsd, hä mogeld." Odf.: Mogelst du werra? Es werd ned gemogelt. Ech mogen ned."


Mogelei (Odf, Rkh, Rph) -

Mogelei. Odf.: "Dos äas de reinste Mogelei."


Mogelpaket (Odf, Rkh, Rph) -

Mogelpaket,


mohle (Bgh), muhle (Hem, Rld) -

mahlen.


Mojamelche (Odf, Rkh, Rph) -

Magermilch.


Moje (Odf, Rkh, Rph) -

Magen. Odf: "Mer dre-erht sech da Moje rem. Dos leit mer schwer em Moje."


Mojeknurrn (Odf, Rkh, Rph) -

Magenknurren.


Mojeschmerze (Odf, Rkh, Rph) -

Magenschmerzen. Odf.: "Ech hon Mojeschmerze." 


Monad (Odf, Rkh, Rph) -

Monat. Odf.: "Des Johr hött zwölf Monade. Die Fraa äas em fünfde Monad. 


monadelaang (Odf, Rkh, Rph) -

monatelang. Odf.: "Dos douard je monadelaang."


monadlech (Odf, Rkh, Rph) -

monatlich. Odf.: "Ech krijje monadlech mei Gäald." 


Monadskorde (Odf, Rkh, Rph) -

Monatskarte. Odf.: "Ech hon e Monatskorde."


Mondur (Ban) -

Kleidung.

Mondwerk (Fdg) -

Mundwerk. Fdg.: "Du hössd e loses Mondwerk."

Mool
(Odf, Rkh, Rph)

Mal


Moolstaa (Odf, Rkh, Rph) -

Maalstein,Grenzstein, Odf.: "Hie steggd da Moolstaa."

Mores (Fdg) -
Sitte. Fdg.: "
Ech learn dech noch Mores."


Morje (Alh, Fdg, Hem) -

1. (der) Morgen. Hem: "Ge Morje.""En scheene Morje!  Derren Morje.Haure Morje. Monse Morje! "Hem: "Geje Morje hen." Fdg: Wann orme Leure woss hon, wealls ned Morje weann." (Chr. Hackler) 2. (der) Morgen (Land), Flächenmaß (2500 qm, 4 Morgen = 1 ha) 

morje (Fdg, Hem) - 

morgen, s. moan.

morjens (Fdg, Hem) - 

morgens. Hem: "Morjens ee aller Herrgottsfrieh, sein ma uffgestanne." 


Mork (Fdg) -

Mark. Fdg.: "Der hött je kaa Mork ee de Knoche."


Morsch (Fdg) -

Marsch. Fdg.: "Dem hon ejemol de Morsch geblose." 


Modda (Od, Rkh, Rph) -

Mutter. 


Moddasöhnchen (Odf, Rkh, Rph) -

Muttersöhnchen.

Moß (Odf, Rkh, Rph) 

Maß:  Odf.: "Nom mol dos Moß o. Dos äarres Moß vo alle Dörnge.  Mer musse Moß haale. Dech muss ech maßrejeln, dich muß ich maßregeln, du baeast maßlos frech, du bist maßlos frech,


Moßband (Odf, Rkh, Rph) -

Maßband.


Moßstab (Odf, Rk, ph) -

Maßstab.

Movvel (Fdg) - 

Maul voll. Fdg: "E Movvvel Brot." (Ein Maul voll Brot. Chr. Hackler) 


Mugge/ Mucke (Hem),  Mogge/ Mocke (Fdg, Odf, Rkh, Rph) - 

säugende Sau, Mutterschwein. Auch: Schimpfwort. Odf.: "Inse Mogge höt dre-itze Förckelcha geschmäasse. Du bäast e aale Mogge."


Muggefugg/Muckefuck (Hem) - 

selbstgemachter, dünner Malzkaffee.

muggsmäuschestell (Odf, Rkh, Rkp) -

muckmäuschenstill. Odf. "Es äas alles mucksmäuschestell."


Müare (Bgh), Mouer (Fdg), Muere, Pl.: Muere; Dim.: Mierche (Hem, Wun), Moier (Wdh) - 

Mauer. Wdh: "De Moier aess awwa aarich schepp un waggelech." Wun: "Uff der breere, nerrerije Müre em de Schülhob rem hummer Maare gäre gesässe un ins engerhaale."

mohle (Bgh), muule (Hem, Rld) -

mahlen.

Muck (Fdg) -

Die krijje dej off de Muck.

Mucke
(allg.)

weibiches Schwein, Mutterschwein.

Mülle (Gkh) - 

Holzwanne. Bearb.: E. Lauber, Gkh

Mus (Ban, Odf, Rkh, Rph), Müs (Hem, Rld) - 

Mus, Gemüse, (aus Pflanzenblaettern oder Früchten gekochte Speise. vgl. Wolfgang Eckel, Gemorje Hennerland, datiert 11.12.20007, Internet)


Mullsaeife

Mollseifen. Höhendorf im Norden des Altkreises Wittgenstein.

Mundaag, Mundach
(Bgh, Hem, Rld) -

Montag.


musse, musste, gemusst
(Fdg, Odf, Rkh, Rph), müsse, müssde, gemüssd (Hem, Rld)  -
müssen.
Odf.: "Mer musse ins haame mache. Inse Kernd muss etze de School. Wenn ech ned gemusst häd, weer ech ned dohenn gegange. Ech woll dos ned awwa ech musstes je. Du musßt dos ned mache." Bearb.: H. Parzinski, Rkh


Mut (Fdg), Müd (Hem) -
Mut. Hem: "Ma daff da Müd ned valeere. Odf.: "E
ch muss derm sein Mut bewonnarn.  Hött dech da Mut valosse?" Bearb.. H. Parzinski, Rkh

mutlos (Odf, Rkh, Rph) -
mutlos. Odf.: "De äss mutlos."

Mutz (Hem, Rld), Motz (Ban) -

1. Pfeife, 2. knurriger Kerl. Ban.: "Du Motz." (Schimpfwort)


Mund (Hem) - 

Mund. Hem: "Haal da Mund!" 


murech (Odf,Rkh,Rph) -

mutig. Odf.: "De as murech. De wird immer mureja."


Mutz (Hem) -

Pfeife.

mutze (Hem, Rld) -

schmollen.


Muund (Hem), Mond (Fdg) –

Mond.






 
Suchen
Zurück zum Seiteninhalt | Zurück zum Hauptmenü