N - online-Mitmachwörterbuch Wittgensteiner Platt

     online - Mitmachwörterbuch Wittgensteiner Platt
                         http://www.wittgensteiner-platt.de
                                              Hgg. von Dr. Peter Kickartz
Title
Direkt zum Seiteninhalt
Meine Website

Meine Website


Mitmachen
Grammatik
Schreibweise
Autoren
Literaturverzeichnis
Kontakt, Impressum und Teilnahmbedingungen


N


 
 
  N  na/ ner - Nuule
 


na/ner (Laa) -
1. eine, einer. Kurzes, unbetontes „e“ bzw. „a“. Unbestimmmter Artikel, f., Dativ. Laa: "Ech kann's onna na Mark ned losse. Saa dos muul ner/na Fraa! Wie vo ner Spennel gestoche. "  2. ihr. Laa: "Dos ging na gaan Strich." 3. nanu, na.
 
nä/nää (Alh, Bgh,  Hem, Rld), naa (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
1. nein. Fdg; "Naa, on noumols naa. San ech naa, säst du jo." Odf.: "Wenn ech naa saa, da ärres naa.  Naa - naa, ech wäss ned, worrech saa sall. Gäab Antwort, jo orra naa. Ech kaa ned gud naa saa."

Naale (Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph), Näl (Fdg)  -
Nagel. Fdg.: "Du hösst je en Näl em Kobb." Bgh.: "Edwos on Nale hänge," (etwas aufgeben).

naale (Bgh, Hem, Rld), näln (Odf, Rkh, Rph) -
nageln. " Odf.: "Die Brerra sei all genält. De äas scho de zwe Stonne om näln."

Naaleschere, Dim.: Naalescherche (Bgh, Hem, Rld), Nälschere, Dim.: Nälscherche (Odf, Rkh, Rph) -
Nagelschere. Odf.: "Med däm Nälscherche."

Näsd(Alh, Bgh, Hem, Rld), Näast (Odf, Rkh, Rph) -
Nest. Odf.: "Em Näast leje zah Eier. Ma beschmotzd sech ned des äjene Näast." Alh: "Hä hot sech ee's gemochte Näsd gesetzt." (Er hat gut geheiratet - eingeheiratet. K. Zoll)

Näasdhocka/ Näsdhocka (Odf Rkh, Rph) -
Nesthocker. Odf.: "Du bäast en vawäarnde Näsdhocka."

Näasdräwa (Odf, Rkh, Rph) .
Mesträuber.
 
nab (Alh), nabb (Fdg), nonna/nonner (Hem, Rld) -
hinunter, hinab. Hem: "Da Bärg nonna fiehr sechs güd."
 
näbbe (Alh, Bgh, Gkn, Hem, Wem) - einnicken, kurz und leicht schlafen. "Ech wor ee da lichde Stunne e bes-che eegenäbbd." (Ich war in der Dämmerstunde ein bischen eingenickt....=habe ein Nickerchen gemacht), s.eenäbbe

nadiealich/nadierlich/natierlich/nadierlech/nadealech (Bgh, Hem, Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
natürlich. Fdg.: "Doar eas doch ganz natierlich. De natierlichste Sache vo d'r Welt." Odf.: Nadierlech derfst du no ins komme."

Nadür (Alh, Bgh, Hem), Natur (Fdg) -
Natur. Fdg: "Doas leir ee seiner Natur. Doas  gead m'r ga de Natur." Alh.: "Ech hon kee räächde Nadüür." (Es geht mir nicht gut.) Bgh.: "E anna Nadür krijje." (geundheitlich besser gehen)

naggend (Bgh, Hem, Rld) -
nackt.

nahtlos (Odf, Rkh, Rph) -
nahtlos. Odf.: "Dos ged nahtlos ewwa."

Nahtstelle (Odf, Rkh, Rph) -
Nahtstelle..

nälfeste (Fdg), naalefeste (Hem) -
nagelfest. Hem: "Dos äss ned niet- un naalefeste."

nä(l)n (Fdg), naale (Hem, Rld) -
nageln. Fdg: "Ech nä(l)n' n feste. Doar eas de Welt med Brerrer zugenält."

Name (Hem, Rld) -
Name.

namentlich (Fdg, Hem) -
namentlich.

nämlech (Odf Rkh Rph) -
nämlich. "Wer nämlech med 'h'schreiwed, äas dämlech. Ech ka nämlech naud dazu."
 
Nämliche (Fdg) -
das Nämliche.  Fdg.: "Doas Nämlije män ej each."

nämme, nahm, genumme (Alh, Bgh, Hem, Rld, Wun), nomme (Odf, Rkh, Rph) -
nehmen. Ech nämmen, dü nemmsd, hä memmd, mer nämmen, ehr nämmd, se nämmen; Prät.: ech nahm, dü nahmsd, hä nahm, mer nahmen, ehr nahmd, se nahmen; Konj.: ech nehme, dü nehms, hä neehme, mer nehmen, ehr nehmed, se nehmenM Imp.: nämm ! Bgh.: sech ena nämme (sich einen nehmen = Alkohol trinken B. Stremmel).Odf.: "Med äna Haand gä on med zwee Hänne nomme. Dos loss ech mer ned nomme. Ech nomme dech med."

Naol (Ban), Naal, Naale, Pl.: Naale (Bgh, Hem, Rld), Näl/ Nääl (Alh, Fdg, Laa, Odf, Rkh, Rph), Pl.: Nääle (Alh), Nä(l)n (Laa) -
Nagel. Laa: "Hä hot's onnern Näln."  Fdg: Doas trefft de Näl off de Kopp. 's brier'm öngern Näae(l)n. Du hösst je'n Näle em Kobb." Hem: " 's brand'm unna de Naale. Hä gund deer d's Schwoaze unnan Naale
ned." Odf.: "Ech hon da Beruf on Näl gehange. Bgh: "Wos on Naale hänge. 's engern Naale hon, (Es unter den Nägeln haben = stark frieren. Bernd Stremmel.)

sech eena nämme" (sich einen nehmen = Alkohol trinken.)

närra/nerrer/ nerra (Alh, Bgh, Fdg, Hem, Nle, Rld), nearrer (Fdg)  -
nieder. Fdg: "Losse m'r ins hie nearrer? Ech schlodech nearrer. de Fra kom merrem Keand nearrer."

närrarich/nerrerech (Hem, Nle, Odf, Rkh, Rld, Rph)  -
niedrig. Odf.: "Die aale Häuser hon nerrereje Zemmadäcke. Die Källadäcke sei noch nerrereja. Die sei om nerrerejeste. Ech steh off da nerrerechste Stufe.
 
närraregge/närrarecke (Alh, Ban, Bgh, Bkb, Gkh, Gem, Wom), nearrarögge/ nearraröcke/ nerraröcke (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
1. sich hinlegen, 2. beim Vieh: wiederkäuen. Bkb, Wom: "De Küh lejet em Gros un närrarreggt." Odf.: De Kieh sei om nerraröcke. Äach de Zeje on de Schofe rocke nerra. Etze hon se ferdech nerrageröckt."

Närrarögger, Nerraröcker (Odf, Rkh, Roh) -
Wiederkäuer. Odf.: "Dos sei alles Nerraröckarn."

närraschlaa (Hem) -
niederschlagen. Hem. "Ech schlan dech närra."   

nass (Odf, Rkh, Rph) -
1. nass. 2. verrückt. Odf.: "Ech sei nass geschwäatzt. Dos Kernd hött sech nass gemöcht. Du bäast je noch nass hernarn Ohrn. Du bäast so en nasse Sack. (Schimpfwort). Geh ned derchs nasse Groos. Dos ärre nasse Wesse.  Da Wäsch äas noch nass. 2. verrückt. De Käalle äas doch nass. (verrückt)."

näss mache (Alh) -
leicht regnen. Alh: Wäsch näss mache (auf der Bleiche die Wäsche benetzen.)

nasskaald (Hem, Rld,Odf, Rkh, Rph) -
nasskalt. Odf.: "Doise aerres nasskaald."

naus (Hem, Odf, Rkh, Rl, Rph)
hinaus.

naud/naut (Alh, Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph, La,  allg.) -
nichts. Im Gebrauch meist "nix", das aber kaum dem mundartlichen Bereich, sondern eher der allgemeinen deutschen Umgangssprache zuzurechen ist. Rld.: "Hä kann naud dafer. Mer wünn als säh, dass dos naud ged!" Odf.: "Do kaan ech doch naud zu. Do wäall ech naud med ze du hon. Der äas zu naud ze broche. Ech saa goarnaud mieh. Ech kaa ma naud mieh behaale. Dos hött rein goarnaud mieh ze saa. Du wärd immer naud gemöcht hon. Dos ged deer naud. De lösst naud obrie. Gläb derm nur naud. Naud do! Säg bloß naud. De daucht ewwahäpd naud. Do wär ech gornaud vo." Bgh.: "Kee nix un kee naud (gar nichts). Ech hon goar naud gesaat."

näwa/ näwer/näwe (Alh, Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph, Laa), neawer (Fdg) -
neben. Laa: "Hä saß wie ogepappt näwer seim Fre-ind." Fdg: "Setz dech neawer mech. Neawer deer hon ech nimmed mieh." (Chr. Hackler) Odf.: "Du bäast doch näwa da Spoo. Stell dech mol näwa mech. Bleib näwa mer steh."

näwananna (Hem, Odf, Rkh, Rph), neawernanna (Fdg) -
nebeneinander. Odf.: "Die Kieh steh näwananna em Stall." Fdg: "Sträng neawernanna naus."

Näwegebäude (Odf, Rkh Rph) -
Nebengeäude. Odf.: "Ech sei em Näwegebäude."

Nawel (Bgh, Hem, Rld), Nowe/ Nowel (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
Nabel.
 
Nawelbruch (Hem, Rld), Nowelbroch (Odf, Rkh Rph) -
Nabelbruch.

Nawelschnüre (Hem, Rld) Nowelschnur (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
Nabelschnur.

Näwemann (Odf, Rkh, Rph) -
Nebenmann.

näweoa (Alh), näweo (Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rph, Rld, Rph) -
nebenan. Odf.: "Näaweo sei de kläne Feckelcha."

Näwwel/ Newwel (Alh, Bgh, Bkb, Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph) -
Nebel. Odf.: "Ma ka ver loira Näwwel naud mieh sieh. De Sonn dröckt da Näwwel rönga. Em Hesse steit da Näwwel off."

Näwwelbaanke (Odf, Rkh, Rph) -
Nebelbank. Odf.: "Derch de Wessegrond zieht sech e Näwwelbaanke."

Näwwelhäxe (Alh, Hem) -
Nebelhexe (Schimpfwort)

Näwwelhoh (Fdg) .-
Nebelhahn.

Näwwelhorn, Pl.: Näwwelherna (Odf, Rkh, Rph) -
Nebelhorn.- Odf."De Schiffe benotze de Näwwelherna."

näwwelich (Bgh, Hem, Fdg, Odf, Rkh, Rld, Rph) -
nebelig. Fdg: " 'r eas näwwelijes Werrer."

Näwwellampe (Odf, Rkh, Rph) -
Nebellampe.

näwweln (Fdg) -
(nebeln). Fdg: "Ech näwelln mer enn." (Ich nebele = trinke mir einen.)

ne (Laa) -
er. (unbetontes "e") Laa: "Hä riff so hoarde, wie ne konn."

Neackels  (Fg) -
Nikolaus.

neannwo (Fdg) -
nirgendwo.

Neastpitch (Fdg) -
Nesthäkchen, Nachkömmling.

nearrakomme (Fdg), närrakomme (Hem) -
niederkommen. Fdg: "Die Fra kom merr'm Keand nearrer."

neawebei (Fdg) -
nebenbei. Fdg: "neawebei gesät".

neaweher
(Fdg) -
nebenher.
Fdg: "Doas gead so neaweher."

Neawekeand (Fdg) -
Nebenkind, uneheliches/nichteheliches Kind. (D's rächte Keand -das eheliche Kind)

Neawergedaanke (Fdg) -
Nebengedanke.

Neawesache (Fdg) -
Nebensache. Fdg: "Doar eas doch Neawesache."

Neaweweje (Fdg) -
Nebenwege. Fdg: "Hä gead Neaweweje." (Er geht Nebenwege = ist untreu.)

nedd/ ned/net
(Alh,Bgh, Hem, Laa, Nle, Odf, Rkh, Rph, ), nerr (Fdg, Wun) -
nicht.
Alh:  "Mach dos ned." Nle: "Dos lorre ma ins ned gefalln." Odf.: "Dos wär ech ned. Dos kaas no aamol ned losse.  Dos geheerd sech ned. De leewed ned mieh." Fdg.: 'r eas noch nerr aller Doge Owed."

nee (Alh, Bgh, Hem, Odf, Rkh, Rph) -
hinein. Hem:"Gemma nee ee de gürre Stuwwe?"  Odf.: "Mer geh etze nee. Schlörng doch ned alles so schnäall zu da nee. Do bass ech ned nee. Setz dech schomol ees Auto nee. Die Leure geh doch ned all ee die Stowwe nee. Mer stoppe se all donee."

Neeh (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
Nähe. Odf.: "Ech bleiwe eh deina Neeh. Komm ma ned ee mei Neeh. Mer sei noh merrenanna vawande."
 
neeh, neehte, geneeht (Alh,  Bgh, Hem, Rld,), neh, nehre, genehd (Wun) -
nähen. Wun. Präs.: ech neehn, dü neehsd, hä neehd, mer neehn, ehr neehd, se neehn; Prät.: ech neehre, dü nehresd, hä neehre, mer neehren, ehr neehred, se neehren;Konj.: ech neehre, dü neehresd, hä neehre, mer neehren, ehr neehred, se neehren: Imp.: neeh !
 
Neehmadche (Hem), Neehmädche (Alh) -
Nähmädchen, Schneiderin.

Neehmaschienenölle (Odf, Rkh, Rph) -
Nähmaschinennadel.

Neehnoole (Alh), Neehnölle (Fdg, Odf, Rkh, Rph), Neehnuule (Hem) -
Nähnadel. Odf.: "Ech hon de Nehnölle on Stappnölle om Nöllekessche."

neejare (Hem, Rld) -
nähern
. Hem.:"Hä neejard sech mer."

neereje
(Odf, Rkh, Rph) -
nötigen.  Odf.: "Ech losse mech ned vo deer neereje."

neerich
(Bgh, Hem, Nle, Rld), neerech (Odf, Rkh, Rph)-
nötig. Odf.: "Ech muss ganz neerech nom Dokda. Dos woar doch ewwahäpt ned neerech. De hött dos doch gorned neerech. De annere hötts veel neereja. Om neerechste."

Neftelche
(Wgh) –
kleines, vom Wesen her zartes Kind.

Neid (Odf, Rkh, Rph)
Neid. Odf.: "De äas voller Neid. De lesst sech vom Neid zafräasse. Da Neid äas da Ursprong vo allem Ewwel. De guckt da Neid aus de Äaje."
 
Neidhomel (Fdg, Odf, Rkh, Rph)
Neidhammel. Odf.: "Du bäast en Neidhomel." /Schimpfwort)

neidlos (Of Rkh, Rph) -
neidlos. Odf.: "Dos muß ma deer neidlos zugesteh."

neije (Hem) -
neigen.

neilich (Hem, Mol, Rld), neulech (Odf, Rkh Rph) -
neulich. Odf.: "Du hast mech doch neulech wos gefrood ? Wos woar da neulech hie bassiert?"

neine (Alh, Bgh, Hem), neu (Odf Rkh, Rph) -
neun. Odf.: "Es sei neu Oua. Eme halb neu muss ech hame."

në-inzee (Hem) -
neunzehn.

ne-inzich (Alh, Bgh, Hem)
neunzig.

neire (Odf, Rkh, Rph)-
neiden. Odf.: "Die neire ins alles."

neirech (Odf, Rkh, Rph) -
neidisch. Odf.: "Die sei doch nur neirech off ins."

Neischier (Hem,Odf, Rkh, Rld, Rph) -
Neugier. Odf.: "Du bäast en aale Neischier."

neischierich (Alh, Bgh, Hem), neischierech (Odf, Rkh, Rph) -
neugierig.  Odf.: "Sei ned immer so neischierech."

Neistoad (Alh) -
Neustadt. In Alh Ortsteil ab ehem. Schule bis Schneidemühle (K. Zoll)

nem
einem. Kurzes, unbetontes „e“, unbestimmter Artikel, m. n.,  Dativ. „De Schüh vo nem Mann, nem Känd.“

nenn, naande, genaand (Hem, Rld, Wun) -
 
nenne. Wun. Präs.:nenn! ech nenn, dü nennsd, hä nennd, mer nenn, ehr nennd, se nenn; Prät.: ech naande, dü naandesd, hä naande mer naaanden, ehr naanded se naanden: Konj.:ech nennde; dü nenndesd. hä nennde, mer nennden, ehr nennded, se nennden; Imp.: nenn !

Nerjeler (Fdg) -
Nörgler.

Nerrerdall (Alh) -
Niedertal. In Alh Gemarkung Richtung Dieleberg. (K.Zoll)

nerrerschlaa (Fdg, Hem, Rld)-
niederschlagen.

Nesse (Fdg)
Nesseln. "Derre Räse gearre ee de Nesse." (Diese Reise geht er in die Nesseln. - stirbt er.)

Nesseknacka (Odf, Rkh, Rph) -
Nussknacker.

Nesselmüs (Hem) -
Nesselgemüse.

Nesseschoon (Odf, Rkh, Rph)
Nussschalen.

newwa/newwer (Alh,Bgh, Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph) -
hinüber.
"Newwa un dewwa" (hin und her. Wittgesteener Ausdrücke). Odf.: "Geh mol newwa e de Stowwe. Ech geh ewwa de Wesse newwa. Do läaf ech ned newwa."

nichda (Bgh)
nüchtern.

nimmed (Bgh, Hem, Rld) -
niemand.

niemols (Odf Rkh Rph) -
niemals. Odf.:  " Ech wern dech niemols vagäasse. Die hon ech niemols werra gesieh."

Niere (Nle) -
Niete.

niere, nidde,genidd (Hem, Rld, Wun) -
nieten. Wun. Präs.: ech nieren, dü niddsd, hä nidd, mer nieren, ehr nidd, se nieren; Prät.: ech nidde, dü nidded,t hä nidde, mer nidden, ehr nidded, se nidden; Konj.: ech nidde, dü niddesdd, hä nidde, mer nidden, ehr nidded, se nidden; Imp.: niet !

niftalech (Ban) -
klein und schwach.

nimmet/nimmed (Alh, Bgh, Fdg Odf, Rkh Rph), nimmend (Hem, Rld) -
niemand. Odf.: "Do wäss nimmed wos vo. Dos ged äach nimmed wos o. Ech hons nimed vazahlt." Hem.: "Ech hon nimmend gesäh."

nissele (Bgh) -
nieseln.

nix (allg.)
nichts. s. naud

Nixnotz (Fdg) -
Nichtsnutz.

no (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
1. nach. "Ech komme glech no deer. De mächd mer no. Med no on no werds besser. Ech wäall glech no Owandorf. Etze kemmd äna nom annere. Es ged da Reih no." 2. nahe.  Odf.: "Du bäast ganz no bei mer. Du bäast no dro. Mer sei no merrenanna vawande." 3. nun (Fdg)  

Noacht (Alh), Nochd/Nocht (Bgh,, Fdg, Hem, Rld), Nöchd/Nöcht (Odf, Rkh, Rph) -
Nacht. Rld: "Bei Nochd sein alle Katze grau. Hä arwed immer bis ee de schbeere Nochd. Hä schleed sech de Nochd em de Uhre. Es ged uff de Nochd zü. De Nocht woar laang un da Dag dunkel. Bei Nochd un
Näwwel.  " Ge Nochd!" (Gute Nacht.) Odf.: "Ee da Nöchd wird geschlofe. Dos sei mänchmol laange Nöchde. Du bäast e Nöchdsoujel. E da Nöchd sei alle Katze grau. Es wird auch in Odf vereinzelt "Nochd" gesprochen, z.B.: "Ech hon die Nochd geträmd."
 
Noase, Dim.: Nääs-che (Alh), Nose (Bgh, Fdg, Hem Odf, Rkh, Rph) -
Nase. Hem: "Wos host dü doch feer e laange Nose." (Was hast du doch für eine lange Nase. - neugierig sein.) "Öwwen Willy kann de Nose ned full krijje. Insen Otto kemmd med seiner Nose awwa ö ewwaall dro!" (=erfährt alles). Odf.: "Mer läaft de Nose. Musst du da ewwaall dei Nose neestecke? Pack da o dei äjene Nose. Ech hon de Nose voll vo deer. Botz da mol de Nose. Derm mach ech ne laange Nose. De schwetzd derch de Nose. Geh immer da Nose laang."

nöbb/nöwwe (Alh, Bgh, Hem), nok (Odf, Rkh Rph; in Rph auch nök) -
neu. Bgh: "Em nöwwe Jibb; nöbb Jua" (in der neuen Jacke, Neujahr.) Alh: "Nöbbjoahr" (Neujahr) Odf.: "Dos Haus äas nok gebaud. Dos äas mer nok. Inse Audo äas ganz nok."

Nobbe (Alh, Ban, Odf, Rkh, Rph) -
Spaß, Lust, Laune, Absichten (auf ein Mädchen) haben, geschlechtliches Verlangen. Odf.: "De höt o derm Mädche Nobbe."

nöbbmodsch (Wun) -
neumodisch.

noch (Fdg, Hem, Laa), nogg (Wun) -
noch.

Nochd (Bgh, Hem, Rld), Noocht (Fdg), Nocht (Laa),  Nöchd (Odf, Rkh, Rph) -
Nacht. Laa.: "Mede ee da Nocht..."

Nochddebbe, Dim.:  Nochddedeppche, Nochdsdebbche (Fdg, Hem) -
Nachtgeschirr (-töpfchen), s. auch Pissdebbe

Nochdgebed (Hem, Rld), Nöchdgebe-ert (Odf, Rkh, Rph) -
Nachtgebet.

Nochdgerenze (Rld) -
Nachtregen.

Nochdgespensd (Hem, Rld); Nöchdsgespensd (Odf, Rkh, Rph) -
Nachtgspenst.

Nochdhemd (Hem, Rld), Nöchdshemd (Odf, Rkh, Rph)
Nachthemd.

Nochdrawe (Bgh) -
Nachtraabe (jemand, der gerne  bis in späte Stunden ausgeht).

nochds (Hem, Rld), nöchds/ nöchts (Odf, Rkh, Rph) -
nachts. Odf: "Ech muss nöchds immer mol offsteh."

Nochdschichd (Hem, Rld), Nöchdschichd (Odf, Rkh, Rph) -
Nachtschicht. Odf: "Dä hött Nöchtschichd."

nochdschloofend/ nochdschlofend (Fdg, Hem) -
nachtschlafend. "Bei nochdschloofender Zeit."

Nochdseire (Fdg, Rld) -
Nachtseite. Hem: "De Nochdseire äss de schlachde Seire."

Nöchdsoujel (Odf, Rkh, Rph) -
Nachteule. Odf.: "Du bäast e Nöchdsoujel."

Nöchtspott (Odf, Rkh, Rph) -
Nachttopf.

Nöchdswächda/ Nochdwächder/ Nochtwächter (Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph)
Nachtwächter. Hem: "Kannst de da ned ochde gäwe, dü Nochdwächder."

Nöchtswandler (Odf, Rkh, Rph) -
Nachtwandler.
 
nodänke (Fdg), nudänke (Hem, Rld) -
nachdenken. Fdg.. "Ech murremol dodreawwer nodänke."

nodeam (Fdg), nudäm (Hem, Rld) -
nachdem. Fdg.: "Nodeam ech dos wäß..."

Nodruck (Fdg), Nudruck (Hem, Rld) -
Nachdruck. Fdg.: "Hä  v'rschaffd deam Nodruck."

nohealfe (Fdg), nuhälfe (Hem, Rld) -
nachhelfen. Fdg."Deam muß m'r nohealfe."

no-eifern (Fdg), nu-eifere (Hem, Rld) -
nacheifern. Fdg.: "Hä weall deer noe-ifern."

noförrern (Fdg), nuforrere (Hem, Rld) -
nachfordern. Fdg.: "Du mußd doas noförrern."

nofiehln (Fdg), nufiehle (Hem, Rld) -
nachfühlen. Fdg.: "Doas kaan ech deer nofiehln."

noforsche (Fdg), nuforsche (Hem, Rld) -
nachforschen.

nofroge (Fdg, Odf Rkh, Rph) -
nachfragen. Fdg.: "Do muß m'r nofroge."

Nogeschmack (Fdg, Odf, Rkh,  Rph) -
Nachgeschmack. Odf.: "Dos hött en bäattere Nohgeschmack." Fdg.: "Doar ear'n ewwele Nogeschmack."

Nogjohr (Odf, Rkh, Rph) -
Neujahr.

noge (Fdg), nugäwe (Hem, Rld) -
nachgeben. Fdg.: "Hie weall käner noge."

nohaale (Fdg), nuhaale (Hem, Rld) -
nachhalten. Fdg.: "Doas derfst'm ned nohaale"

Nohba/Nober (Alh, Bgh, Bkb, Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rbh, Wom, Wun) -
Nachbar. Bkb, Wom: "Da Nober schne-id de Hääcke."  Fdg: "Insen Nober; inse Nobersche." Wun: "De Hinner sein em Nober sein Goarde geläfe." Odf.: "Insen Nohba höd Schofe. Mer sei froh, des ma gurre Nobarn hon. En gurre Nohba ee da Neeh, äas besser wie en Brura ee da Ferne."

nobasch Minche (Odf, Rkh, Rph) -
Nachbars Wilhelmine.

Nohbaschafd/ Nohberschaft (Alh, Bkb, Hem, Wom), Noberschofd/ Nohbaschoft (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
Nachbarschaft. Fdg.:"Mer haale gurre Nohbaschofd."
 
Nohbasche/ Nobersche (Bkb, Wom) -
Nachbarin.

Nohbaschfraa/ Noberschfraa (Fdg) -
Nachbarin.

Nohbaschleire
(Bgh, Hem, Rld), Nohbachleure (Fdg)  -
Nachbarn. Fdg.: " Sie sei inse Nohbaschleure."

Nohbaschmann/ Noberschmann (Fdg) -
Nachbar.

Nohbaschleire (Bgh), Noberschleure (Fdg) -
Nachbarsleute, Nachbarn. Fdg: "Sie sei inse Noberschleure."

Nohd (Odf, Rkh, Rph) -
Naht. Odf.: "De Noht äas offgeplatzd. Dos ged nahtlos ewwa, das geht nahtlos über.

noher (Odf, Rkh, Rph) -
nachher. Odf.: "Ech komme noher mol ree."

Nölle (Fdg) -
Nadel.

Nöllebessje (Fdg) -
Nadelüchslein.

nolosse (Fdg), nulosse (Hem, Rld) -
nachlassen. Fdg.: "E klawing nolosse."

noleassig (Fdg), nulässig (Hem, Rld) -
nachlässig. Fdg.. "So noleassig ze sei."

nomache (Fdg), numache (Hem, Rld) -
nachmachen. Fdg.: "Doas höst'm nohemochd."

Nome (Fdg, Odf, Rkh, Rph), Name (Rld) -
Name. Fdg: "Ech nenn de Deange beim Nome. Sein Nome ka m'r nur amol v'rleern. Hä hörr' n große Nome." Odf.: "Ech muß da Nome ogäh."

Nomedaag (Laa) -
Nachmittag.

nomentlich (Odf Rkh Rph) -
namentlich. Odf.: "De äas nomentlech ned bekaand."

nomhaft (Fdg), namhaft (Hem) -
namhaft.

nomme, nohm, genomme (Fdg), nämme, ,nahm,  genomme (Hem) -
nehmen. Hem: ech nämmen, dü nemmst, hä nemmt, mer nämmen u.s.w.; Fdg: ech nomme, du nemmst, hä nemmt, mer nomme.

nonanner (Fdg), nunanner (Hem, Rld) -
nacheinander. Fdg.: "Alles schee nonanner. Sie sinn sech werrer nonanner feanne."

nonna/ nonner (Ban, Hem, Rld) -
herunter. Hem: "Da Bärg nonner fiehr sechs güd."

noräche (Odf, Rkh, Rph) -
nachrechnen. Odf.: "Loss mech mol noraeache."

Norwe
(Amt, Bgh, Hem, Rld) -
Narbe.

Nose (Bgh) -
Nase.

noselaang (Odf, Rkh, Rph) -
naselang. Odf.: "Dos kemmd alle noselaang on berrelt."

Noselänge (Odf, Rkh, Rph) -
Nasenlänge. Odf.: "De äas deer e Noselänge veraus."

Noselöcha (Odf, Rkh, Rph) -
Nasenlöcher

Nosetze (Odf, Rkh,Rph) -
Nachsitzen. Odf.: "Ee da School getts Nosetze."

Noss, Pl.: Nesse (Fdg, Hem, Odf, Rkh, Rld, Rph), Nuss, Pl. Nesse, Dim. Nessje (Gkh, Hem, Rld, Wun) -
Nuss, Haselnuss. Fdg: „De hössern Noss. (Die Haselnuß.) Do eas noche hoa(r)te Noss ze knappe. Derre Räse gearre ee de Nesse." (Diese Reise geht er in die Nesseln. - stirbt er.) Hem: "Dä hot ö baale de letzte Nesse geknackt." Wun:"Do hosde e horde Nuss ze knabbe!"
 
Not (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
Not. Odf.: "Ee da Not fresst da Deiwel Flieje. De Not lehrt des Beere. De Not mächt erfinderisch. De hött ma aus da Not geholfe. De äas ee großa Not.  Wenn Not om Mann äass ,da häalfe mer ins. Ech woar med knappa Not veer nem Unfall herkomme. Fdg.: Med deer hött m  sei liewe Not."  

Notebloat (Fdg) -
Notenblatt.

Notfall(Odf, Rk, Rph) -
Notfall. Odf.: "Dos äas en Notfall"

Notgrosche (Odf, Rkh, Rph) -
Notgroschen. Odf.: "Ech hon en Notgrosche weggedo."

Notlandonge (Odf, Rkh, Rph) -
Notlandung.

Notleeje (Odf Rkh, Rph) -
Notlüge.

Notlösonge (Odf, Rkh, Rph) -
Notlösung. Odf.:  "Dos äas ne Notlösonge."
 
Notöngakunft (Odf, Rkh, Rph) -
Notunterkunft. Odf.: "Ech koom ee ne Notöngakunft."

Notsituation (Odf Rkh, Rph) -
Notsituation. Odf.: "Dos woar e schleemme Notsituation."

Notze (Odf, Rkh, Rph) -
Nutzen. "De Schlächtkopp dänkt doch nur o sein Notze. Aus derm Hannel zieht de nur sein äjene Notze raus.."

Notzeire (Odf Rkh, Rph) -
Notzeiten.

Notvaband (Odf, Rkh,Rph)
Notverband.

notwännech (Odf Rkh, Rph) -
notwendig. Odf.: "Dos as doch ned notwännech. dos Annere äas notwänneja."

nou, noue (Fdg), nöb, nöwwe (Hem) -
neu. Hem: "Dos äss awwa ned nöb. Mer dränken nöwwen Wein. Detz Büch äss nöb. Doss äss bestodd un  hot en nöwwe Name. Nöwwe Bäse kähren güdd. Glech ging's vo vonne luus."

nou (Fdg) -
noch.

nouemol (Fdg) -
noch eibnmal. Fdg.: "Doas bassiert ned nouemol. Nouemol d'ssealve."
Novemba (Bgh, Hem, Rld) -
November.

nov'rzahln (Fdg), nuvazehle (Hem, Rld) -
nacherzählen. Rld.:" Ech hon dos nuvazehld."

Nöwwe, Nöwwes (Hem) -
1. der, die, das  Neue. Hem: "Dos äss da Nöwwe. Se fangen vo vonne o." 2. Neues. Hem: "Kannste ma da ö noch wos Nöwwes/dos Nöwweste vazeele? Glech ging's voo Nöwwem luus. Dos äss d's Nöwweste, wos ech gehoa(r)d hon.

Nohd, Pl.: Neere (Alh), Nuhd (Bgh/Hem) -
Naht.

Noigkeire
(Fdg) -
Neuigkeiten.

noff
(Alh, Hem, Fdg) -
hinauf.
 
Noole (Alh), Nuule, Pl.: Nuule (Bgh, Hem), Nölle (Fdg, Odf, Rkh, Rph) -
Nadel. Odf.: "Do konn kaa Nölle mieh off de Eare falle. Se wäß sech med d'r Nölle ze healfe. Hä sicht no da Nölle em Haahäf.

Noß, Pl.: Nesse (Fdg), Nuss, Pl. Nesse, Dim. Nessje (Gkh, Hem, Wun) -
Nuss, Haselnuss. Fdg: "De hoessern Noß. Do eas noche hoa(r)te Noß ze knappe. Derre Räse gearre ee de Nesse." (Diese Reise geht er in die Nüsse. - stirbt er. Hem: "Dae hod oe baale de letzte Nesse geknackt." Wun:"Do hosde e horde Nuss ze knabbe!"

Not, Pl.: Neere (Alh), Nud (Bgh, Hem) -
Not.

(Bgh) -
(der) Nu, Moment. "em Nü" (im Nu).

(Hem, Rld), no (Laa) -
nun. Rld.: "Hoste nü de Noose vull? Nü mach als veeroo!" Laa: "Domedd woll hä no goarnaud ze duu hon. No äach dos noch!"

nu/ nuh (Bgh, Bgh, Rld), no (Fdg) -
1. nach, 2. nahe. Bgh.: nu enanna - genn = sich gegenseitig besuchen. Fd.: "No korzer Zeid. Meiner Mänonge no"

nüa/nür (Bgh) -
nur.

nubäre (Hem, Rld), nobeare (Fdg) -
nachbeten. Fdg.: "Mussd du da alles nobeare."

nugäwe (Hem, Rld), nogäh (Odf, Rkh Rph) -
nachgeben. "Detzmol gän ech da ned werra no. Gäab doch de Kerne ned zeveel no. Ech hon deer immer nogegäh."

Nud (Bgh) -
Not.

Nuhd (Bgh, Hem, Rld) -
Naht.

Nuhde-isch (Bgh) -
Nachtisch.

Nuhmeddaag (Bgh), Nummeddaag (Bfl, Bkb) -
Nachmittag.

nuher (Hem Rld), noher (Odf,Rkh,Rph) -
nachher. Odf.: "Dos mache mer nohher. Ech muss noher mol donoh gugge.

num , numm (Alh,Bgh, Hem, Mol) -
nach, zum. "Num Nohba gen." - Zum Nachbar gehen. Mer sein unnerwägs num Kroh."
 
numache (Hem, Rld), nomache Odf, Rkh, Rph) -
nachmachen. Odf.: Du höst mehr dos nogemöcht."

Nummer (Hem, Rld), Nomma (Odf,Rkh, Rph)
Nummer."Du bäast de Nomma äs. De wäall immer nur e ruheje Nomma schuwwe. Met deer Nomma kemmsde bei mer ned derch.  Ech wäall liwwa off Nomma sicha geh.

nummeriere (Hem, Rld), nommeriern (Odf, Rkh, Rph) -
nummerieren. Odf.: "Dos äas alles nommeriert".

Nurechd/ Nuhrechd/ Nurecht (Bgh, Hem) -
Nachricht.

Nürel, Pl.: Nürel
(Alh, Bgh, Hem, Rld) , Nuren (Odf, Rkh, Rph) -
Nudel. Odf.: "Du bäast velechts e komische Nurel."

Nürelhulz (Hem, Rld), Nurelholz (Odf, Rkh, Rph)
Nudelholz.

Nürelsalod/Nürelsalod (Hem, Rld), Nurelsalod (Odf, Rkh, Rph) -
Nudelsalat.

Nürelsobbe (Hem, Rld), Nurelsobbe (Odf, Rkh, Rph) -
Nudelsuppe.

nussele (Hem, Rld) -
nuscheln, undeutlich durch die Nase reden. Hem.: "Hä nuschelt sech wos ee sein Board. Aus dämm seim Genuschel kann ma doch naud vastenn."

nusselich (Fdg) -
ungründlich ?. Fdg.. "Sie earre nusseijes Weiwesmänsch."

nutze (Fdg) -
nützlich. Fdg.: "Du beasd each ze naud nutze."

Nuule (Bgh) -
Nadel.

Nuulekesse (Hem, Rld), Nöllekesse (Odf, Rkh, Rph) -
Nadelkissen.

Nuulespetze (Hem, Rld), Nöllespetze, (Odf, Rkh, Rph) -
Nadelspitze.
 
Title
Impressum:

Dr. Peter Kickartz, 57319 Bad Berleburg - Hemschlar, Hof Rinthersbach. Postalisch: 52074 Aachen, Hans Böckler - Allee 3
Zurück zum Seiteninhalt