On dos alles wejem Blädche - online - Mitmachwörterbuch Wittgensteiner Platt

Suchen
Direkt zum Seiteninhalt

Hauptmenü:

On dos alles wejem Blädche

Plattform

Die Geschichte "On dos alles wejem Blädche" hat Ulrich B e c k e r aus Laasphe in einer betagten Sammlung mundartlicher Veröffentlichungen entdeckt und übermittelt, um sie vor dem Vergessenwerden zu retten. Sie ist ein lebhaftes Zeungnis für den Lääser Sprachgebrauch, der hier in seiner dahinplätschernden, kindlichen Unbefangeheit einen erheiternden, amüsanten Eindruck hinterläßt.
Die Sammlung ist im Besitz von Günther A c h e n b a c h (89 J.) aus Bad Laasphe.



On dos alles wejem Blädche!


Näwerm Haus offm Holzplatz scheinde de Sonn morgens am scheenste. Do speelte da äach de Känne om liebste. Da Walter saß offm Scheuerdereche on kloppte sech e Huppe. Ee aaner Dur songe dabei: ,,Huppe, Huppe, Weire," on da fing's Liedche werrer vo vorne o. Hä had kaa Zeid, im sech z' gucke on mußde bawarasch ofbasse, därrem da Messersteel nedd lange off aaner Stell bleeb beim Kloppe: Beim Huppemache koam' s off de Regelmeßigkeit o.

E wing weirer weg harre sech's Ilsche on's Inge e Eisebah gebowdt. Des Inge woar feer e poar Doge aus Berlin off Besuch komme, on do mußte doch die große Raase nochemol erlebt wer'n.

Alleweil woarnse noch offm Bahnhof. Des Ilsche hat sech ee' n Zug setze misse, on' s Inge speelte Eisvakäfer, Zeirongsjonge on Schaffner. Wie' s groad baßde.

,,Eis, Eis, frische Dro-o-o-ps" kräsch's medd häller Stämme on da werrer ee 'm diefste Baß: ,,Zeitungen, Berliner neuste Nachrichten, B.Z. am Mittag!"

"Etwas Schokolade gefällig, meine Dame. Vielleicht für Ihre Kleine," medd dämm scheinheiligsten Gesecht rächde' s Inge dämm Ilsche e Holzschäwwer aus seim Schärzche. So veelen Vawandlonge off mol woar des Ilsche awwer nedd gewosse, äs saß wie ogepappt näwer seim Boddche offm Holzklotz on konn nedd biff on baff saa. Bärres sech besonn had, woarsch Inge off ährem Bahnsteig aus Seegemehl scho weuer gange.

Groare kom äach Hob' s Emil äwern Holzplatz. Des Inge stolzierte glech offn zu:

,,Zigarren, Zigaretten, mein Herr?" -

,,Ech räachern nedd," saad da Emil korz ogebonne.

Edze haddes awwer medd'm Inge vadorwe. Off sei Berliner Ardechkeit so e kaale Dusche z' kriege, woasch nedd gewähnt. Ee Komma Null woar aus 'm Zeirongsjonge en Berliner Schusterjonge woarn, on däß die des Maul offm rechdeje Fläck hon, waaß jeder. Des Inge staalte sech en seiner ganze sewejährige Gresse feer'n Emil hen, de Hanne ee de Seire gestickt on guckte'n vo owe bäß onne medd fonkelde Aage o.

,,Nu, kiek sich bloß eener det Männeken an! Von wejen: ick rache nicht. Du machst wohl deinen blauen Dunst von alleene, wat?"

Saad' s drehte sech stomp rim on: ,,Zeitungen, Berliner Neuste" kräsches dämm Ilse aus Leiweskräfte ee' s Ohr.

Dämm Emil woasch annaschder woan bei der Obkielonge, hä suchte de Sonn on saßde sech off de Seegebock. Off dämm Onnergrund kanne dos Annere gesicherter obworde. Feerderhand koam awwer noch naud Anneres. Feer die Mararcher woare sowiso Lofd.

Des Ilsche had sech endlich bekomme on woll da e Zeironge hon. Feer äs gob' s nur aa Zeironge, on dos woar de Wittgestaaner. So forrerdes die ganz aafach.

,,Aber gewiß meine Dame, hier die Wittgensteiner Allerneusten Nachrichten, bitte schön," on des Inge rächde dem Ilsche detzmol wärklech des Blädche. Dos harre die Zwee ee da Stowe leuje sieh, on dos woar'n groare z' paß komme. Awwer äwern Preis konnese sech nedd ganz aanech wäm. Des Ilsche meente, zwelfonsächzig Pennje wäre äwrech genunng, on des Inge behäupte, äs kinn' s onner na Mark nedd losse.

Do hills da Emil gerare, sech werrer ee die Sache eezemische. "Ie Ilsche, pack da mol feern Kopp, zwelfonsächzech gäd' s jo äwahäbt nedd, on sellewe hon ech noch nedd gehoard, daß ma ee Berlin de Wittgestaaner Zeironge käfe kaa."

Detzmol fiehlte sech des Inge ee seiner Großstadtehr getroffe. Wie vo ner Spennel gestoche fuhrsch rim: "In Berlin gibt et keene Wittgensteiner? Det jlöbste doch selbst nich, in Berlin jibt et alles, un ne Wittgensteiner uff alle Fälle. Mann, so'n Zeitung jeht doch in alle Welt, janz rundum." Des Inge weiste medd sein Oarme wie weit rim.

Da Emil scherrelde vaächtlech merrem Kopp on wänkte medd da Hand ob. "Gläbst Du da, ech wer vo Dommesdorf? Do kaaste schwedze, wos de wällt, e Wittgestaaner gäd' s ee Berlin nedd."

Des Inge koam baale aus'm Heische bei soveel Deckkäppechkeit. ,,Du bist awwer'n janz Doofen," rief s voller Vazweiflong. ,,Das wer' ma fra' n, dann wirstes ja wohl jloben?" Des Inge äwalähde: ,,Hab ich denn nicht von Mutti 'ne Postkaate gekriegt?"

Aas, zwee, had's Inge sei Koarde gelangt, on edze saßde sech die Drei aanech off de Seegebock on schrewe. Dos woar e schwere Arwet. Wieveel mol mußte ellaa da Bleisteft ogeleckt wem! Endlich had's des Inge awwer doch gerachd, on edze mußdes hoarde veerlese, däß des Ilsche äach wos obkreg vo dem Spaß. Äs ging nämlech noch nedd ee de Schol.

Liebe Mutti!
Ich wollte ein brif schreiben, aber ich schreibe eine karte. Der Emil sacht nemlich in Berlin gibt es keine Wittgensteiner Zeitung. Schreibe doch, das es in Berlin eine Wittgensteiner Zeitung gibt weil es in Berlin ales gibt. Ich bin gut angekommen. Ein Gruß Deine Inge."

Des Inge beguckte sei Machwerk medd valiebte Aage. "So, dos härre mer," staalte äach da Emil fest.

,,Edze draa masche groare dononner."

,,Dononner" dos woar soveel wie ee'n Briebkaste. So wärres gemaad. Wie se bäwersch Dorf kome, fonn sech noch da Walter bei'n ee. Sei Huppe woar färdech. Se doffden äach all emool prowiem. On so wannerde se vo em Maul ee' s anner.

Ee där Zeit had sech des Ilsche ee'n Raa vadreckt on woll Veilcher blecke. Es dowerde da äach nedd lange, do gab's Schandal. ,,E Wespe, e Wespe," riffs on schlug im sech. Des Inge sprong bei's on woll de Wespe vajah. "Och Du, det ist ja keene Wespe nicht, det is ja ne Hummel," lachdes des Ilsche aus. Do woll sech awwer die Jonge imbränge feer Lache. ,,Du bäst sälwer e Hommel, awwer e Berliner," riff da Walter,"kaaste da nedd sieh, däs dos e ganz gewähnleche Schäßbromme äss?" Domedd woll des Inge no goarnaud ze duu hon on bekimmerde sech liwer im' s Ilsche.

"Gucke mol, wos ech Rorebeern hon," saad dos on weistem Inge e Handvoll griener Knotzelcher. ,,Ach woarde Klaanes, wenn dos da Schetze sieht, das sei jo lowrer Rohlappe, "mochde'm da Walter Angst on des Gros vadängelste äach, hie säll doch hännerno gehudd wern." Do konn des Ilsche awwer Baa mache! Feern Schetze had' s Respekt.

Endlech woarnse ee'm Bach okomme. Das fresche, griene Mäjeläb had's dem Inge ogedoh. On daß ma sech soveel blecke kinn, wie ma woll, dos konn' s nedd begreufe. De Sonn scheinde so lichde zweschen de griene Blarrer därch, de Buche woarn so hog on strack gewosse, offm Waldborre ging sech's so lechde! Alles woar so anaschder wie soßd. Äs woar immer nur da Schandal aus da Stoodt gewähnt. Sei Berliner Großmeilechkeit woar wie fordgeblose. Awwer die anner woarn hie dehaam. Da Walter on da Emil sasse scho ee ner Buche on schwingerte sech off de Äste im de Wette. Des Ilsche hat Glecke gehadd, äs hadd noch e Mäjedier fonne.

"Walter, Walter, ech hon en Meller, ech hon en Meller!"

Wie da Wände woarn die Jonge aus de Bäme, on des Mäjedier worre vo alle Seire onnersucht.

"Wahrhafdech, en Meller'. ,,Det is wohl Schwein, was?" froare des Inge. ,,Dos äss noch mieh wie Schwein, dos äss soveel wie insen Watz," belehrte 's da Emil.

No awwer wohenn medd däm Glecke? Do fill dem Emil zur rächde Zeit ee, därre jo de "Wittgestaaner" ee'm Sack had. Die woarem bei ährer Schreiwerei ee'm Weg gewese, do had hä se als een Sack gestoppt. Die kommen alleweil ze paß.

,,Hie Klaanes, pack amool des Mäjedier so lange, mer mache edze e Dotte aus da Zeironge."

Des Ilsche pick da Maikäfer feste ee da Hand. Es dowerte e Ecke, bös de Dotte so weit woar. Alleweil woasch gerodd. "So, Ilsche, edze gäb her." Ganz sachte mochde' s sei Handche off, do lag da MeIler - on riehrte sech nedd ! Des Ilsche harrem de Lofd ausgedreckt. Es vaschlug'n all da Oahre wie sie das gewahre worre, on dem Ilsche sälwer om maaste. Es fing o z 'hei' n, därr es 'm des Herz obstieß. ,,Mein MeIler, mein Meller. Edze hon ech kenn Meiler mieh. Ech wäll werrer e Mäjedier honn."

Die anner schwäzde'm gud zu, es batte all naud. Do worre da Walter beese. "Edz hältste's Maul, ech kaa da doch kenn aus 'm Staa schloh. On wenn de noch e beßche mächst, da ruff ech da Schetze, dä dud dech da ee's Spretzehaus!" Do gob des Ilsche Ruh. Häd awwer da Emil nedd en ganz besonnersch scheene Gedaanke gehadd, wer waaß wie lange de Ruh ogehaale hädd? Es woarm nämlech eegefalle, aus da Dutte e Schiffch z'mache. On do bekanntlech immer e Wässerche äss, wo Känne sei, so konn ma das Schiffche gleuch schwämme losse. Dos woar'n Spaß! Ma konn eeloare on obloare, scheene bloe Kesselstaacher suche, die de Matrose veerste'n mußte. Des Ilsche fing Päffern, die solle äach medfoahrn. Bloß däß 'm immer werrer fordheppte. Das worrem z'letzt laad, on's suchte sech liwwer Lahme on mochte Knickärner. De Zeit worrem nedd lang bei der Beschäftijung.

Wie' s awer a de Ässeszeit ging, speerdes Inge, därres Honger had. Es konn aafach o seiner Schetze, "Sperrmauer", wie äs das naande, nedd mieh weirer bowe on meende, medd em diefe Seufzer: "Ick tu nich mehr mit. Hier muß ma wohl Kohldampf schieben? Habter dann nich en bißchen wat zu tanken?" Do märkte äach die anner, därren da Moge knorrte. Awwer edze haam geh, wo 's groare om scheenste woar? Dos woar doch onmejelech! On sill's da wärklich scho Meddogszeit sei? Se konne sech nedd strak wern, wos z' duu wer, do hoarde se z'm Glecke, däß hänne ee'm Waald gesonge worre. ,,Alleweil äs ins geholfe," saad da Walter, seggt emol stell."

Hä läde sei Hanne os Maul on riff so hoarde wie 'ne konn: "Wie weit irres da ri•him?"

Des Echo mochdem sein Schwanz noch drei orer viermol noh. Da bleeb alles stell. Se hille da Oahre o on lowsterte. Edze riffe se all merrenanner. Dos holf. "E Värtel äwersch Backhaus, de Leire duus Brot raus," wor de Antwort.

"Wona, da murre ma sofoard haam," froare's Ilsche.

"Wenn mer Jonge ellaa wäm, ginge ma da nadeerlech noch nedd haam, awwer medd och Weiwern äss jo naud ozufange, ehr macht jo gleuch schlapp." Dämm EmiI woasch en Spaß, dämm Inge z'weise, dörres ee'm Lewe doch nedd nur off's beste Maulwerk okom. Hä ging sälwer awwer äach ganz gern haam, mellde sech sein Honger doch groare so wie bei dä anner. Haamlech suchte hä sogoar im de Raa rim noch Lahmpärch orer soßd wos Eßborem. Dos Wittgestaaner Blädche awwer schwomm valosse des Wässerche nonner.

Ee der Zeit, wo de Känne ähren Spaziergang mochde, woar bei Meddeläckersch alles sein gewähnte Gang gange. De Arwet mußde gedoo wern wie jeden Dog, do woar ma froh, wännem de Känne nedd im de Fisse rim liffe.

Nur de Oma woar dawärsch. Beim Friehsteck woll se das Blädche lese, so wie sie's äach gewähnt woar, do woarsch nedd z' fänne. Se suchte on brommelte, on brommelte on suchte - es koam nedd herbei. Do liff na des Marieche äwern Weg. Dos mußdes doch wesse. Dos woar jo immer so schlämm off dä Roman on schamte sich sogar nedd, de Zeironge beim Mälke z' lese. Awwer des Marieche vaschwoar sech hog on heilech, detzmol wersch onschellech. Dos besserte de Laune vo da Oma nedd. Z' letzt worre de Mamme märksch. Des Blädche? Ei, dos wärre leuje, wo's immer log, ee da Stowe off'm Bord. Awwer des Blädche log nedd do. De Oma worre immer ärgerlecher on steckte z' gurrerletzt de Mamme äach noch o. Bei aller Arwet sech noch weje dem Blädche offzehale, dos gingna gaa'n Strich, on korz on binnig erklärte se dem Marieche: ,,Du schaffst's Blädche, herbei on domet äss da Boart ob."

Des oarme Marieche! No äach dos noch. Da sillsem gewäß derre Owed naud wer'n merrem Träff. On dos alles wejem Blädche! Des Marieche had sech de greßde Meje gegewe, groare haure alles z'm beste z'varrichte, därres mejelechst frieh ford konn de Owed. Da Gustav had des feerjemol scho geknorrd, därres immer so speere kem! Des Marieche woar kreuzonglechlech.

Wie de Känne haame koame, merkte se gleuch, därres decke Loffd woar, on's dowerte nedd lange, do woßte se äach, wäreweje. Awwer wie off Kommando vadreckte se sech so schwinne, wie se konn, on varrode medd kem Word, däß se Beschaad woßde.

Es woar so langsam Owed woarn. De Onleidlechkeit vo da Oma had sech nedd gelähd, da Babbe had sech äach om Blädche agreufe willn on naud gefonne. Do woar dämm de Laune äach vagange. Des Marieche mochde e Gesechte, wie wenn' s Spänn gässe häd, on de Mamme woar korz ogebonne. Die Känne doore, wie wenn se vo all dämm naud märkte, se woam de Onschellechkeit sälwer, on wie de Mamme saad: ,,Es äss Zeit fer och," do kroche se ohne e Werrerwoard wie de Hinner off de Hoard. Es gob äach kenn Krach mieh off da Kammer wie soßd jeden Owed. Bei da Känne woar aa Aanechkeit, on dos alles weje dem Blädche.

De Stonne feer'm Marieche sein Träff woar komme. Des Blädche blieb vaschwwonne, on sei Schnutte worre immer decker. Ee seiner Vazweifelong ging's hännersch Haus on stonn lange beim Bämche on guckte stell ee dos kloare Wässerche. Wie's so semmelierte, blewe sei Aag o'nem hälle Fläcke hänge, dä doch soßd ned näwerm Trapp gewese woar. Dös mußdes onnersuche. Es suchte e Stäckelche on stochelte onner dem Trappstaa rim. On wos feschdes raus? Des Blädche! Noch halb zu 'nem Schiffche gefaalt, därchwächt on geschonne, awwer's woarsch Blädche! Dos had die lange Raase därch's ganze Wessedohl nonnergemochd on woar no glecklech o sein Ausgangspunkt werrer okomme. On sowos kaa alles e Blädche vadrah! Wer woar no froher wie's Marieche. Dos Glecke woll' s awwer äach rechdech genisse on als ärschdes  da Roman lese. Es raannechde de Zeironge sachde, da stochdes ee da Keche nachemohl des Feuer,saßde e Eise off on bejelte konstferächd alle Faale aus.

Guck do, des Blädche woar wie nog woar'n. Wer häd dos feer mejelech geh'n? On edze koam äach's Marieche zu seim Rächd. Groare wie's so mädde ee'm Lese woar, do wo se sech baale kreje, on's alles im sech rim vagässe had, dreckde sech de Deer off on de Oma koam nee. ,,Ei Känd, wos mächst Du da noch?" "Oma, ech hon's Blädche werrer fonne," saads Marieche bloß, do had äach de Oma feer wos annasch kaa Äage mieh. Des Marieche mußde na da Brell lange, on de Oma on's Marieche sasse aanech beinanner on leste de Zeironge.

Werrer no na Zeit steckte da Babbe sein Kopp därch de Kechedeer. "Wer hod hie als werrer des Licht brenn losse?" Do soge die Zwee hännerm Desch on lese. ,,Des Blädche?" foare hä vawonnert. ,,Da gäb emool här." On ma hoarde naud mieh wie des Zeirongsblarrerrascheln.

Ee däm kom da Willi groare haam on woll sech lä, do soge des Licht ee da Keche on mußde doch wesse, wos dos off sech hod. Aha, des Blädche! Do konn äach hä nedd werrersteh.

"Marieche, hon se sech?" platzte hä raus. Des Mareiche konn 'm kaa Antwort gewe, 's woar noch zuveel ogegräffe vo soveel onglecklecher Liewe off aamool, die's immer ee so Romane gob. Es woar doch e arech scheene Geschichte! Na, wos konn ma do so schee bei hei'n. Da Willi lachde's aus. En Källe wie'n hä heilte nedd, awwer hä leste sowos äach gern.

On so koams's, darres derre Owed noch lange häll woar bei Meddeläckersch. Wie awwer da Monat rim woar, on da Lichtmann z'm oblese koam, woßde hä nedd, worre z'sieh kreeg. Detzmol brochde hä nedd nur de Zählermiete meddnomme, detzmol gob's noch e Klaanechkeit owedroff. On wenn da Babbe soßd därweje gebrommd bad, detzmol gob's kaa onstrack Word.

On dos alles wejem Blädche!
                   

 
Suchen
Zurück zum Seiteninhalt | Zurück zum Hauptmenü